بیماری فیستول مقعدی چیست؟
برای توصیف کلی بیماری فیستول مقعدی باید به یک نکته توجه نمود که این بیماری به شکل یک کانال دو طرفه غیر طبیعی است که بین دو سطح یا قسمت از بدن ایجاد خواهد شد. اگر فیستول از نوع مقعدی باشد کانال غیر طبیعی کانال مقعدی را به قسمتهای خارجی مانند سطح پوست با سوراخ دیگری به جز مقعد مرتبط خواهد کرد که منجر به نشت محتویات روده و مدفوع خواهد شد.با مسدود شدن مسیر غدد مقعدی و ایجاد آبسه و عدم توجه به درمان آن عفونت در ناحیه پیش روی کرده و سطح بافتی بیشتری را تخریب می‌کند که در نهایت فیستول مقعدی به سبب این عفونت درمان نشده در اطراف مقعد بروز کرده و با پیشرفت آن به سطح پوست سر باز خواهد کرد. البته بسته به محل و عضلات درگیر شده در این کانال غیر عادی و بسته به عمق و وسعت آن می‌توان فیستول‌های مقعدی را به انواع مختلفی تقسیم نمود.
علت ایجاد فیستول مقعدی چیست؟
معمولاً فیستول مقعدی به دنبال یک آبسه مقعدی درمان نشده ایجاد می‌شود به صورتی که نیمی از افراد مبتلا به آبسه مقعدی در نهایت دچار بیماری فیستول مقعدی خواهند شد. ولی در مواردی ممکن است علل خاص دیگری در ایجاد آن نقش داشته باشند که عبارت اند از:
- ابتلا به بیماری کرون که یک بیماری التهابی گوارشی است با علایمی چون دردهای شکمی، کاهش وزن از دست رفتن اشتها تهوع و استفراغ بروز خواهد کرد که در یک چهارم موارد ابتلا به فیستول مقعدی نقش دارد.
- ابتلا به دیورتیکولیت به شکل کیسه‌های کوچک عفونی که در دیواره روده بزرگ ایجاد می‌شوند.
- ابتلا به بیماری هیدر آدنیت چرکی که با عفونی شدن غدد عرق باعث زخم شده و اگر غدد مقعد درگیر آن شود با بروز عفونت سطحی و یا عمقی منجر به فیستول خواهد شد.
- عوارض ناشی از جراحی در حدود ناحیه مقعد می‌تواند در زمان درمان آبسه یا زایمان طبیعی سخت و موارد مشابه زمینه‌ساز ایجاد فیستول مقعدی در فرد و تغییراتی در بافت ناحیه باشد.
- ابتلا به بیماری سل نیز که بیشتر ریه را درگیر عفونت باکتریایی می‌کند ممکن است در قسمتهای دیگری از بدن از جمله راست روده نیز ایجاد شده و با بروز آبسه منجر به فیستول گردد.
- ابتلا به برخی بیماری‌های جنسی مانند کلامیدیا یا سیفلیس نیز احتمال ایجاد فیستول مقعدی را افزایش می‌دهند.
- سرطان نیز با تغییر شکل سلول‌ها می‌تواند زمینه ساز آغاز این بیماری باشد.
- تغییر شکل سلولی ناشی از زخم حاصل از ضربه و تروما نیز می‌توانند باعث ایجاد فیستول مقعدی شوند.
علایم ایجاد فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی به دلیل آسیب بافتی شدیدی که در ناحیه بروز می‌کند با علایم بسیاری همراه است که عبارت است از:
- ملتهب شدن پوست اطراف ناحیه مقعدی که به شکل حساس شدن و تحریک‌پذیری پوست اطراف مقعد و حتی خارش ناحیه به دلیل آغشته شدن به ترشحات روده بروز می‌کند.
- حس نمودن درد دارای نبض یا درد بدون نبض و ثابت در ناحیه مقعدی که با تغییر دادن حالت بدن تشدید خواهد شد. ممکن است درد حالت سوزشی نیز داشته باشد.
- خارج شدن ترشحات بدبو، چرکی و خونین از نزدیکی مقعد و از جایی دیگر از دریچه مقعدی نیز یکی از علایم واضح است.
- ابتلا به آبسه مقعدی مکرر علاوه بر علت این بیماری می‌تواند از علایم وجود فیستول نیز باشد.
- با ابتلا به عفونت ممکن است فرد دچار علایم عمومی چون تب نیز گردد.
- در مواردی فرد در دفع ارادی مدفوع دچار مشکل شده و دچار بی اختیاری روده خواهد شد.
در موارد بسیار پیشرفته بیماری فیستول مقعدی علاوه بر علایم ذکر شده می‌توان به راحتی سوراخ ایجاد شده را در سطح پوست رؤیت نمود.
تشخیص بیماری فیستول مقعدی چگونه میسر است؟
در صورتی که بیمار به نشانه‌های واضحی از بیماری فیستول مقعدی مبتلا باشد پزشک به راحتی می‌تواند آن را با مشاهده عینی و معاینه بالینی تشخیص دهد، معمولاً سر باز شده فیستول بر روی سطح پوست به راحتی قابل تشخیص است. در مواردی ممکن است برای تشخیص بهتر نیاز به انجام معاینه انگشتی مقعد شود.در صورت شک به وجود فیستول مقعدی تست‌های کمک تشخیصی دیگری چون پروکتوسکوپی، آنوسکوپی، فیستولوگرافی، سونوگرافی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ، سیگموئیدوسکوپی و ماده حاجب توصیه خواهد شد. پس از تشخیص دقیق نوع فیستول درباره درمان مناسب با شرایط بیمار تصمیم گرفته خواهد شد.